Bulut S.
Ekonominin böylesi kötü olduğu, kiraların çok yüksek ve geçimin zor olduğu bir ülkede üniversite öğrencisi olmak, pek o lisede hayalini kurduğumuz üniversite hayatını bizlere yaşatmıyor.
İzmir’de eğitim hayatımın son senesini yaşıyorum ve geçtiğimiz sene (2023) kız arkadaşımla aylarca ev aramış, bu süreçte kaldığımız daireye de çok fazla para ödememiz gerekmişti. Ev bulamadıkça paramız bitiyor, paramız bittikçe depozito, emlakçı, kira ücretini bir türlü denkleştiremiyorduk. En sonunda artık bir yere çıkamayacağımızı kabul ettik ve bir arkadaşımızın yanına taşınmaya karar verdik.
Evinin bir odası senelerdir kullanılmıyordu ve orayı temizleyip yerleşebilirdik. Günlerce temizledik ve yeni odamız için hayaller kurduk. Sonunda aylardır kafamızı kurcalayan sorun ortadan kalkacaktı. Kaldığımız yerin kirası çok yüksek olduğu için eşyalarımızı topladık ve arkadaşımızın evine taşıdık. Tabii nakliye ücretleri de çok pahalı olduğu için eşyaları korsan taksi ile birkaç seferde taşıdık ve inanılmaz yorucu bir süreç oldu. Eşyalarımız orada duracak, biz başka bir arkadaşımızda kalırken odayı düzenleyecektik. Ama odanın işinin bizim yapabileceğimizden çok daha fazla olduğunu fark ettik. Tabii bunu elimde mala ve sıva malzemeleri varken fark ettim, evet bizi aşan bir işti. O andan sonra mental sağlığım giderek kötü olmaya başladı ve zaten var olan stres, sıkışmışlık ve kaygı baş edemediğim bir noktaya geldi. Bu durumlar sonrasında sevgilimle eşyalarımız iki farklı arkadaşımızda, ev bulana kadar aile evlerine dönmeye karar verdik.
Bir ay sonunda twitterdaki ev ilanımıza gelen yanıtla taşınabileceğimiz bir yer bulmuş olduk. Tüm bu süreci ailemden de habersiz yaşadım, çünkü zaten İzmir’e dönmememi istiyorlardı ve bununla uğraşamazdım. Eski evime dönüyormuşçasına yola çıktım ve sabah 7’de İzmir’deydim. Hiç bilmediğim ama artık yaşamaya başlayacağım, ev arkadaşımızı tanımadığımız bu eve öğlen gidecektim. Bunun için öğlene kadar üniversiteye gittim ve kampüs banklarında yatarak saatin gelmesini bekledim. Şu an orada yaşıyoruz ve eşyaları taşımak ve yerleştirmek için mental gücü bulmamız çok zaman aldı. Öyle ki yatağımızı bile bir ay sonrasında aldık ve aylardır sadece açıkta olan kıyafetlerimi giyiyorum, birçok kıyafetimi, takımı, kitabımı unuttum bile.
Beni çok fazla etkileyen şeyleri bir noktada aşabilmek için yazılar yazıyorum. İnsan bir kere evsiz kalınca bir daha aynı olamıyor. Dolayısıyla kendimi toparlamak için, birçok öğrencinin, özellikle LGBTİQ+ öğrencilerin benzer deneyimleri olduğunu bilerek, İzmir’de kiralık ev veya ev arkadaşı bulmanın zorluğu, taşınma ve yerleşme sürecinin yoruculuğu, giderlere yetişebilmek için okumanın yanında çalışmak zorunda olmamız, bu süreçlerin mental sağlığı nasıl etkileyebileceği, LGBTİQ+’lar olarak ve eşcinsel ilişki içindeki bir çift olarak ev aramanın zorluğu gibi konulardan bahsedeceğim.
Yüksek ev kiraları ve evlerin durumu
İzmir’de ilk öğrencilik yıllarımda (5 sene önce) 700 liraya özel yurtta kalmış, sonrasında 2500 liraya 3 kişi eve çıkmıştık (2020). Bir şekilde karşılayabildiğimiz ücretlerdi bunlar. 2023 ortalarında ise artık 7-8 bine bir yer bulmak son derece zordu. Sonrasında zaten minimum 15 bin lirayı gözden çıkarmak gerekmeye başladı. Üstelik bu evler hiç de iyi koşullarda değiller. Yerler ve duvarlar fazlasıyla kirli, birçok şey kırık ya bozuk, ısıtma olmayan evler. Yani içerisinde belirli aralıklarla hasta olunması garanti olan evlere öğrencilerin bütçesi yetmiyor.
Bir diğer sorun ise ulaşım oluyor. Kiralar üniversitelere ve metro/izban/tramvaya yaklaştıkça artıyor. Daha uygun kiralar için eshot ya da minibüsle ulaşabilecek daha uzak yerler ise yaşamak için ya da gece saatlerinde dönmek için güvenli olmuyor.
Ev bulamayıp başka bir kişinin yanına taşınınca ise yeterince güvenilemiyor. Tanımadığın, evde nasıl bir insan bilmediğin birisinin yanına aniden taşınman gerekebiliyor, çünkü başka çaren olmuyor. Böyle bir durumdaysa ev sahipleri kirayı artırmasın, komşular görmesin diye çabalıyorsun, sözleşmeye adın yazılmıyor ve aniden evden çıkarılır mıyız düşüncesi peşini bırakmıyor. Tabii aynı zamanda kuir ya da kuir friendly bir ev arkadaşı bulmak gerektiğinde seçenekler daha da azalabiliyor.
LGBTİQ+’ların ev bulmada yaşadığı zorluklar
Tüm bu maddi kısımlar yeterince zorlarken bir de ev sahipleri tarafından “beğenilmemek” işleri daha da zorlaştırıyor. “Yeterince kız” ya da “yeterince erkek” değilsen, “marjinal” bir görüntün varsa, transsan ev bulmak ya da içine sinerek yaşamak pek de kolay olmuyor. Aynı şekilde evden çıkarılman da. Çevremde aniden evlerinden çıkarılan trans kadınlar var. Toplum yaşayacak alanları bile bize vermekten uzak. İzmir’in pek çok semtinde ev bakmış biri olarak şunu ara ara düşündüm; ben burada renkli saçlarımla, takım elbisemi giyip abartılı makyajımla sokağa çıkabilir miyim? Bunu üniversitelere yakın yerlerde, ulaşımın dibindeki yerlerde pek düşünmemiş olsam da kiralar daha ucuz diye gittiğimiz mahallelerde düşündüm. Zar zor kirasını denkleştirecek bir yer bulduğumuzda da sorun bitmiyor yani. Tüm eve gelişler ve evden çıkışlar bir sorun olur mu diye düşünerek geçebiliyor.
İşi biraz daha renklendirmek için bir de kuir partnerler olarak ev aramaya bakalım mı? Temelde ilk sorun aynı oluyor; evin yakınlarında nasıl davranacağız? El ele tutuşalım mı, tutuşmayalım mı? Komşular sevgili olduğumuzu anlarsa nasıl sorunlar yaşarız? Ailemize gider mi? (Birçok ev sahibi kefil istiyor) gibi sorular. Kendisini ait hissetmesi gereken bir yerde, ait hissedemeyeceği o kadar şey şekil veriyor ki insana; kendini, ilişkisini, neyi ne kadar gizleyeceğini düşünüyor.
Çalışmak / İşçi öğrenciler
Yaşamak için, öyle çok da şey bekleyerek değil, ev kirasını ve faturalarını ödeyebilmek, mutfak alışverişi yapabilmek, biraz eğlenebilmek için biz öğrenciler çalışmak zorundayız. Saatlik komik ücretlere çalışmak zorunda kalıp, bazen o hak ettiğimiz paraları da alamıyoruz. Eğitim ve çalışma hayatı beraber zor ilerleyen şeyler. Genelde sınav dönemleri gelene kadar eğitimi biraz boşlayıp para kazanmaya odaklanıyoruz, sınav döneminde ise tüm dersleri toparlamaya çalışıyoruz. Tabii bu durumda eğitim hayatımızda istediğimiz başarıyı yakalayamıyoruz. Örneğin, seneye yüksek lisansa başlamak istiyorum ve düşündüğüm tek şey nasıl geçineceğim ve çalışırken nasıl alanımda istediğim seviyeye geleceğim.
Tüm bu sürecin mental yorgunluğu
Aylarca ev aramak, sürekli ilan bakmak ve bir yerlere gitmek, parayı denkleştirmeye çalışmak, evsiz kalmak, ev eşyası aramak (ki bazen ucuz diye 7 kat dolap parçası taşıyıp evde kurman gerekebiliyor) tüm bu sürecin yorgunluğu ile eşyaları düzenlemek, yıkamak, yerleştirmek, yeterince destek görememek…
Bir noktada insan bu yorgunlukla nasıl devam edeceğini bilemeyebiliyor, benzer şeyleri bir daha yaşama stresi onu sıkıştırabiliyor. Sürekli yapılması gereken bir iş oluyor ama onları yapabilmek için yeterli güce sahip olamayabiliyoruz. Kuirler için dernekler aracılığı ile düşük ücret ile psikiyatr ya da psikolog görüşmeleri yapılabiliyor. Tabii sıranın gelmesini beklemek ve yine de ücretini denkleştirmek zaman alıyor.
Benim tüm bu ev bakma, bulma, yerleşme, çalışma noktasında yaşadığım mental zorluktan bahsetmem gerekirse: tüm bu süreç sonunda, tabii 20’lerinde öğrenci olarak, kuir kimliğimle yaşadığım zorluklar da eklenince, karar vermekte daha çok zorlanan, kaygılarını artık kontrol edemeyen bir noktaya geldim. Bir psikolojik desteğe ve sürece kendimi hazırlamam aylar aldı. Şu noktada hala kendimi toparlamaya çalışıyorum.
Tüm bu olaylar ve zorluklar insanı yorsa da, kendi varoluşunu yaşamak için birçok şeye göğüs geren herkese:
Belki yoruldun, belki gücün kalmadı, belki de hevesin kalmadı. Hepsini anlıyorum. Bazılarımızın istediği hayatı yaşayabilmek için yapması gereken şeyler daha çok oluyor. Ama yalnız değilsin, yalnız olmayacaksın. Bir gün yorgunluklarının karşılığını alacaksın, belki de şu anda da alıyorsun. Belki her gün en sevdiğinle uyanıyorsun. Belki de çok öfkelisin. Ama öfkemiz kendimize olmamalı. Doğru yöneltmeliyiz. Kendimize de anlayış göstermeli, iyi davranmalıyız değil mi?
