Mert Ali Yaman
Boğaziçi Üniversitesi Rektörlüğü, en az 16 öğrenciye soruşturma boyunca YÖK binalarına giriş yasağı uygulandı. Aralarında kampüs içerisindeki yurtlarda kalan öğrencilerin de bulunduğu grup, uygulanan tedbir nedeniyle okulda barınma, sosyalleşme ve beslenme haklarından yoksun kaldıklarını dile getirdi. Öğrenciler rektörlüğün görevi kötüye kullanması ve eğitim haklarının engellenmesi konusunda suç duyurusunda bulundular. Öğrenciler hakkında uygulanan bu karara karşı ise ise ilk yürütmeyi durdurma kararı çıktı. Kartları iptal edilen öğrencilerin kartları tekrar aktif hale geldi.
Üniversite bileşenlerine danışılmadan alınan senato kararlarına karşılık öğrenciler, 25 Aralık 2023’te Demokratik Üniversite Nöbeti’nin başlayacağını duyurmuştu. 25 Aralık 2023 Pazartesi günü, yaklaşık 11 öğrenci kampüse giriş yapmak istediklerinde kartlarının aktif olmadığını gördüler. Ertesi gün öğrenciler, “yükseköğretim faaliyetlerini engelledikleri” gerekçesiyle soruşturma açıldığını ve soruşturma boyunca YÖK binalarına girme yasağı uygulanacağını öğrendiler.
Hafta boyunca öğrenciler hem senato kararlarını hem de kart iptallerini protesto edecek eylemliliklerini sürdürdüler. 27 Aralık ve 28 Aralık 2023 günleri 5 öğrencinin daha önce kartları iptal edildi ardından haklarında uzaklaştırma tedbiri uygulanacağı bildirildi.
“Keyfi bir kararla kampüsüme alınmıyorum.”
Yönetim, kart iptalleri ile öğrencileri kampüs içindeki yaşam alanlarından uzaklaştırdı. Dersleri olan öğrenciler derslere gidemedi, kulüp faaliyetlerine ve kampüs yaşantısına katılamadı, kampüs içerisindeki yemekhaneyi kullanamadılar. Sınavları olan öğrenciler, ancak güvenliklere final takvimlerini açıkladıktan sonra kampüse girebildi. Kartı iptal edilen ve okul yurdunda kalan bir öğrenci, güvenlik şefi tarafından tehdit edildiğini ifade etti:
“Zaten okula her girişimde güvenlik şefi aranıyor ve izin isteniyor. Yurda girerken her seferinde güvenliklere durumu açıklamam gerekiyor, kendime özel olarak kapıyı açtırmam gerekiyor. Güvenlik şefi bana ‘Yurdu var diye alıyoruz, eğer eylemlere katılırsa kampüse giremeyecek.’ mesajının iletilmesini istemiş.”
Öğrenciler, kartlarının iptal edildiğini 25 Aralık 2023 sabahı öğrendiklerini, kendilerine soruşturmanın değil, direkt karar metninin iletildiğini belirttiler. Uzaklaştırmaya gerekçe olarak 21 Aralık’taki eylemde binanın işgal edildiği ve derslerin engellendiği gösterilse de aslında dersleri yönetim iptal etmişti:
“Perşembe günü (21 Aralık 2023) yürüyüş yapıldığı sırada, İİBF’nin önünde pankartlarla duruyorduk. Bize İİBF’deki derslerin iptal edildiği ve kapının kilitlendiği haberi geldi. Ardından kapı açıldıktan sonra biz içeri girdik, boş sınıfları doldurduk. Aslında kapıyı kilitledikleri ve dersleri iptal ettikleri için kendileri eğitim hakkını gasp etmiş olsalar da bizi bununla suçlayıp 1 ay uzaklaştırma cezası verdiler.”
Bir diğer öğrenci ise 21 Aralık 2023’teki eylemden öğrencilerin rastgele seçildiğini ve öğrencileri korkutmak için bu cezanın verildiğini paylaştı:
“Hem eğitim için hem yaşantım için okula bağlıyım. 3 senedir parçası olduğum okuluma, keyfi bir kararla alınmıyorum. Amaçları ‘Bakın biz bunu yapma gücüne sahibiz.’ deyip insanları korkutup mücadeleden uzaklaştırmak. Bizim irademizi böyle kıramazlar, burada bulunmaya devam edeceğiz.”
Taraflı bir soruşturma yürütülüyor, verilen ceza hukuka aykırı
Öğrencilere haklarında uzaklaştırma tedbiri uygulanacağı, kendilerine kartlarının pasifleştirilmesinden 1,5 gün sonra atılan e-posta aracılığıyla iletildi. Öğrencilerin avukatı Baran Kaya, e-postanın kanunen tebliğ yolu olmadığını ve soruşturma tebliğ edilmeden cezanın uygulanmasının hukuka aykırı olduğunu belirtti.
Öğrencilere iletilen metinde, eğitim faaliyetlerini aksattıklarının tespit edildiği yazıyordu. Avukat Baran Kaya, soruşturmanın başlangıcında ‘tespit edildi’ ifadesinin kullanılmasının taraflı bir soruşturma yürütüleceğini gösterdiğini söyledi.
Tedbir kararının alınabilmesi için öğrencilere atfedilen fiilin 1-2 yarıyıl uzaklaştırma veya çıkarma cezası öngörmesi ve öğrencilerin soruşturmayı güçleştiriyor olması gerekiyor. Haklarında tedbir uygulanan öğrencilere atfedilen fiil ise “eğitim-öğretimi engellemek”. Yönetmelikte bu fiilin bir haftadan bir aya kadar uzaklaştırma gerektirdiği yazıyor. Verilen tedbir uygulaması hem bu açıdan hem de öğrencilere soruşturma tebliğ edilmeden uygulanması sebebiyle hukuka aykırı.
Öğrencilerin avukatı, uygulanan tedbirin keyfi bir uygulama olduğunu ve tedbiri öngören maddenin sınırlarının kesin olmamasından faydalanıldığını belirtti. Resmi olarak uzaklaştırma cezası verilmeden öğrencilerin uzaklaştırıldığını ve bu sebeple cezanın anayasaya aykırı olduğunu söyledi. Öğrenciler, açtıkları iptal davasında, tedbiri içeren kanun maddesinin iptali konusunda da mahkemenin talebi için talep belirttiler.
Öğrenciler ilerleyen günlerde kendilerine açılan soruşturmanın tebliğ edilmesini ve savunma vermeyi bekliyorlar.
Ne olmuştu?
20 Aralık 2023, Çarşamba günü Boğaziçi Üniversitesi’nin senato toplantısı olacaktı. Önceki günlerde alınan bilgiye göre, kayyum rektör yönetimi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi’ni (İİBF) kapatmayı, Fen ve Edebiyat Fakültesi’ni “Fen Fakültesi” ve “Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi’ olarak iki fakülteye bölmeyi ve İİBF bölümlerinden İşletme’nin Yönetim Bilimleri Fakültesi’ne, Ekonomi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler bölümlerinin ise Fen Edebiyat’tan ayrılacak “Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi’ne bağlamayı planlıyordu. Diken’in yaptığı habere göre, akademisyenlerin bu planlardan son ana kadar haberleri yoktu. Onlardan yalnızca Fen Edebiyat Fakültesi’nin bölünmesi konusunda görüş istenmiş ve bölümlerin tamamı bu konuda olumsuz görüş bildirmişti.
Bu planı öğrenen öğrenciler 20 Aralık 2023 Çarşamba günü akademisyenlerin nöbetine ve sonrasında gerçekleşecek foruma çağrıda bulundu. Aynı gün gerçekleşen senato toplantısında plan değişikliğine gidildi ve İİBF’nin kapatılması gündeme alınmadı. Bunu yanında Fen Edebiyat Fakültesi’nin ikiye bölünmesi ve Yönetim Bilimleri Fakültesi’nin kapatılarak İİBF’ye dahil edilmesi oy çokluğu ile onaylandı. Kayyum rektör yönetimi bu kararları gerçekleştirmesi için fakülte açma ve kapama yetkisine sahip cumhurbaşkanına başvuracak.
Üniversite bileşenlerine danışılmadan alınan bu kararı eleştiren ve demokratik, özgür, özerk üniversite taleplerini yenileyen öğrenciler 21 Aralık 2023 Perşembe günü için ise İİBF’ye yürüyüş çağrısı yaptı. 21 Aralık 2023’te İİBF’ye yürüyen kalabalık, derslerin iptal edildiğini öğrendi ve binanın güvenliklerce kapatıldığını gördü. Öğrencilerin ısrarı sonucu tekrar açılan binada her sınıfta forumlar alındı.
